Birçok şarkı, kitap, müzik albümü, film ve diziye de isim vermiş olan “recovery” sözcüğü farklı alanlarda farklı anlama gelmektedir. Bu nedenle recovery ne demek sorusu oldukça genel kalmaktadır.
Spesifik anlamın anlaşılabilmesi için bağlam gerekmektedir. Tarihsel süreçte “recoverie” ve “recovree” şeklinde karşımıza çıkan sözcük “sağlığına tekrar kavuşma, eski durumuna dönme” kavramlarını karşılamıştır. Genel kullanımıyla “recovery” kelimesi “iyileşme, kurtulma, atlatma, şifa, ıslah, geri alma, telafi” anlamı taşımaktadır. Sözcük, farklı disiplinlerde terim olarak kullanılmaktadır.
Recovery Ne Demek?
Sağlık/tıp alanında bir metin içerisinde kullanıldığında recovery anlamı; kendine gelme, sağkalım, iyileşme, toparlanma olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir hastalığın geçmesi, bağımlılıktan kurtulma, yara iyileşmesi, bir kaza sonrası durumun iyiye gitmesi, kaybedilen bedensel işlevlerin geri kazanılması bu sözcükle ifade edilebilmektedir. Tıbbi makalelerde kanser gibi hastalıkların bazen belirtilerinin ortadan kalkması, bazen de hastalığın tamamen iyileşerek şifa bulunması böyle tanımlanabilmektedir. Yani bu alanda kelimenin çok keskin sınırları olan terimsel bir anlamı yoktur.
Recovery pozisyonu ise acil durumlarda Temel Yaşam Desteği kapsamında yaralılara verilen pozisyonun adıdır. Bilinci kapalı bir erişkinin dolaşım ve solunumunun etkili olduğu saptanırsa hava yolunu açık tutmak ve aspirasyon riskini azaltmak için bu pozisyon verilmelidir. Yerde yatan hastanın sağ tarafına yerleşilir. Hastanın sol eli sağ kulak altına yerleştirilerek boynu desteklenir. Sol dizi bükülerek bir elle omzundan diğer elle de kalçasından tutulur ve hasta kendinize doğru yuvarlayarak çevrilir. Bu şekilde yaralının güvenli bir şekilde soluk alıp vermeye devam etmesi sağlanır, dilinin geri kaçması ve yemek borusundan gelen artıkların da nefes borusuna kaçması önlenir. Ambulans gelene kadar hasta bu pozisyonda bekletilebilir.
Ticaretle ilişkili olarak kullanıldığında genelde ekonomik canlanma, ticari faaliyette artış, kalkınma durumunu ifade etmektedir. İşlerin, piyasanın durgun olduğu bir dönem sonrası eski haline dönmesi, toparlanması, maliyetin karşılanması, mali durumun düzelmesi, geri kazanım anlamlarına gelmektedir.
Hukuk terimi olan recovery ise kesin/nihai bir hükmü ya da mahkeme kararıyla elde edilen bir hakkı tariflemektedir. İstihkak ya da hak ediş davaları, rücu hakkı bu sözcükle ifade edilmektedir. İstihkak, sözcük anlamı olarak hak etme, hakkı olmak anlamına gelmektedir.
Recovery bir bilgisayar veya teknoloji terimi olarak karşımıza çıktığında ise kurtarma, onarma, düzeltme anlamlı taşımaktadır. İşletim sistemlerinde meydana gelen arızalar recovery mode ya da recovery programı aracılığıyla onarılmaya çalışılmaktadır. Bir bilgisayar çöktüğünde kurtarma modunda başlatılarak ya da kurtarma programları indirilerek kaybedilen dosyaların geri kazanılması veya sistemdeki hatanın giderilmesi mümkün olabilmektedir.
Sporda recovery ise iyileşme ya da toparlanma dönemini tanımlamak için kullanılmaktadır. Kas gelişim sürecinde, antrenman yapılması vücutta stres (günlük kullanımdaki asabiyet/sinirden farklı olarak bir çeşit zorlanma durumu) ya da aşırı yüklenme durumu oluşturmaktadır. Giderek artan yüklenmeler kasların daha güçlenmesini sağlayacak şekilde uyarmaktadır. Ancak esas kas yapım süreci, recovery periyotunda ya da dinlenme sırasında gerçekleşmektedir. İyileşme döneminde uyku ve beslenme düzenine dikkat edilmesi, gereksinim duyulandan daha fazla kalori tüketilmesi kas gelişimini desteklemektedir. Bu döneme özgü egzersizlerin yapılmasının da kas gelişimine katkıda bulunduğu belirtilmektedir.
Görüldüğü gibi recovery ne demek özünde oldukça basit bir soru gibi görünse de cevap kullanılan alana göre önemli değişkenlik gösterebilmektedir. Sağlık/tıp, ticaret, hukuk, bilgisayar/teknoloji, spor gibi çeşitli alanlarda sözcüğün birçok farklı anlamı bulunmaktadır. Farklılıklara karşın kavramlar arasındaki ortak nokta daha önceden ulaşılmış bir noktaya geri dönülmesi, kayıp sonrası iyileşme sağlanmasıdır. Yani ilk baştaki durumun korunması, hasarın atlatılması, kayıpların tazmini söz konusudur.